Hebrajskie imię Mattatyah (po grecku Matthies) znaczy "dar Jahwe".

Jak wynika z Dziejów Apostolskich, św. Maciej należał do najpierwszych uczniów Pana Jezusa. Kiedy po Wniebowstąpieniu apostołowie postanowili uzupełnić swoją liczbę do dwunastu, tak jak to ustalił Pan Jezus, najpierw wybrali dwóch spośród najdłużej przebywających z Panem Jezusem: właśnie Macieja i Józefa, zwanego Barsabą z przydomkiem Justus. Dzieje Apostolskie podają, że z tych dwóch los wskazał na Macieja. Rozstrzyganie spornych spraw przez losowanie było w czasach apostolskich zwyczajem powszechnie przyjętym. Nie decydowała jednak tu przypadkowość czy jakiś inny wzgląd, ale głęboka wiara w interwencję nadprzyrodzoną Ducha Świętego. Wyraźnie wskazują na to słowa Księcia Apostołów: "Ty, Panie, znasz serca wszystkich, wskaż z tych dwóch jednego, którego wybrałeś".

Poza tym jednym przypadkiem w Dziejach Apostolskich Biblia nie podaje więcej informacji o św. Macieju. Tradycja mówi, że był jednym z 72 uczniów Pana Jezusa. O pracy apostolskiej św. Macieja nie możemy wiele powiedzieć, chociaż o tym w starożytności chrześcijańskiej wiele krążyło legend. Według nich miał on głosić najpierw Ewangelię w Judei, potem w Etiopii, wreszcie w Kolchidzie, a więc w rubieżach Słowian. Miał jednak ponieść śmierć męczeńską w Jerozolimie, ukamienowany jako wróg narodu żydowskiego i jego zdrajca. Natomiast Klemens Aleksandryjski (+ 215), najbliższy czasu św. Macieja, wyraża opinię, że św. Maciej zmarł śmiercią naturalną ok. roku 50. Wśród pism apokryficznych o św. Macieju zachowały się jedynie fragmenty tak zwanej Ewangelii św. Macieja oraz fragmenty Dziejów św. Macieja. Oba pisma powstały w wieku III i mają wyraźnie zabarwienie gnostyckie. Po prostu imieniem Apostoła chcieli posłużyć się jako szyldem heretycy, aby swoim błędom dać większą powagę i pozory prawdy. Jeszcze inna tradycja mówi, że święty Maciej został ukrzyżowany. Ponieważ istnieją różne tradycje dotyczące męczeństwa świętego, w ikonografii przedstawia się go z wieloma różnymi przedmiotami. Najczęściej jest to siekiera (zwłaszcza w obrazach i rzeźbach niemieckich) albo włócznia lub halabarda (dominuje na wizerunkach włoskich). Pojawia się również miecz, kamień lub krzyż. Święty Klemens Aleksandryjski twierdził, że Maciej Apostoł umarł śmiercią naturalną.

Relikwie św. Macieja według tradycji odnalazła św. Helena i podarowała je kościołowi w Trewirze (Niemcy). W późniejszych czasach miano częściowo darować także kościołom w Rzymie (kościół Matki Bożej Większej) i w Padwie (kościół św. Justyny). W Trewirze od średniowiecza do dziś kult św. Macieja jest bardzo żywy.

Jego doroczne święto obchodzono 24 lub 25 lutego w zależności od tego, ile luty miał dni. Reforma kalendarza kościelnego w 1969r. przeniosła święto na 14 maja, by jego rocznica nie kolidowała z Wielkim Postem.

Święty Maciej uważany jest za patrona cieśli i rzeźników, także rzemieślników budowlanych, cukierników, kowali, krawców; wzywany jest w przypadku kokluszu, pryszczy, niepłodności.